Table of Contents
Panimula
Ang mga alamat ay mga kuwentong bayan na nagpapaliwanag ng pinagmulan ng mga bagay sa ating paligid. Isa sa mga pinakakilalang alamat sa Pilipinas ay ang Alamat ng Ampalaya. Sa kuwentong ito, malalaman natin kung bakit nga ba mapait ang lasa ng gulay na ito, at kung anong aral ang maari nating matutunan mula sa kanyang kuwento.
Mga Tauhan
- Ampalaya – Isang gulay na may matinding inggit sa iba.
- Kalabasa – Masayahin at matamis ang panlasa, kaibigan ng lahat.
- Talong – Matalino at mapagkumbaba.
- Okra – Tahimik pero matatag.
- Labanos – Maputi at may kaunting yabang.
- Reyna ng Hardin – Pinuno ng mga gulay na may kapangyarihang magturo ng leksyon.
Tagpuan
Isang malawak at makulay na gulayan sa gitna ng isang masaganang baryo, kung saan lahat ng gulay ay namumuhay nang mapayapa at masaya.
Buong Alamat ng Ampalaya
Noong unang panahon, sa isang hardin sa pusod ng isang masayang baryo, namumuhay nang tahimik at masagana ang iba’t ibang uri ng gulay. Mayroong makulay na kalabasa, maamong talong, matikas na okra, at maputing labanos. Lahat sila ay may kani-kaniyang taglay na kagandahan at kabutihan. Nagsasama-sama sila araw-araw upang maglaro at magtulungan sa pag-aalaga ng kanilang hardin.
Ngunit sa likod ng lahat ng kasiyahang iyon ay may isang gulay na hindi masaya—si Ampalaya.
Si Ampalaya ay kulay berde at payat. Habang pinupuri ng iba ang tamis ng kalabasa o ang kinis ng labanos, si Ampalaya ay halos hindi pinapansin. Dahil dito, unti-unting sumibol sa kanyang puso ang matinding inggit.
“Ano’ng meron sila na wala ako?” reklamo niya isang araw habang nakatingin sa salamin ng tubig mula sa balon.
Sa gabi, habang natutulog ang lahat ng gulay, palihim na pumunta si Ampalaya sa imbakan ng mga katangian ng gulay na nilikha ng Reyna ng Hardin. Kinuha niya ang tamis ng kalabasa, kinis ng labanos, kinang ng talong, at katatagan ng okra. Siniksik niya ang mga ito sa kanyang katawan, umaasang siya na ang magiging pinakakahanga-hangang gulay sa lahat.
Kinabukasan, napansin ng mga gulay na may kakaiba kay Ampalaya. Nagkikinangan ang kanyang balat, parang may kinis ng labanos at ganda ng talong. Ngunit sa halip na humanga, nagtaka at nabahala ang mga gulay.
“Parang hindi ikaw ‘yan, Ampalaya,” sabi ni Kalabasa.
“Bakit ganito ang pakiramdam ko sa paligid mo?” wika ni Talong.
“Parang may mali,” dagdag ni Okra.
Agad silang tumawag ng pagpupulong sa gitna ng hardin. Dumating ang Reyna ng Hardin at tumingin sa bawat isa. Nang mapansin si Ampalaya, agad niyang nalaman ang ginawa nito.
“Ampalaya,” wika ng Reyna, “Ang lahat ng biyaya ay ibinibigay nang naaayon sa kakayahan ng bawat isa. Ang pagnanakaw ng hindi iyo ay hindi kailanman magiging daan sa tunay na kagandahan.”
Pinalapit siya ng Reyna at hinawi ang mga katangiang hindi sa kanya. Bumalik ang mga ito sa kanilang tunay na may-ari. Ngunit, bilang leksyon, isinumpa ng Reyna si Ampalaya.
“Mula ngayon, ikaw ay magiging sagisag ng inggit. Ang sinumang tikman ka ay makakaranas ng pait, tanda ng iyong ginawa.”
Mula noon, si Ampalaya ay nakilala bilang gulay na may mapait na lasa. Hindi man siya masarap sa panlasa ng marami, naging mahalaga pa rin siya sa maraming putahe dahil sa kanyang sustansiya at natatanging karakter.
Aral ng Alamat ng Ampalaya
Ang kuwento ng Ampalaya ay nagtuturo sa atin na hindi natin kailangang mainggit sa kagandahan o katangian ng iba. Bawat isa sa atin ay may sariling ganda at kahalagahan. Ang pagtanggap sa sarili ay mas mahalaga kaysa sa pilit na pagkuha ng hindi para sa atin. Ang inggit ay hindi nagdudulot ng tunay na saya kundi kapaitan ng loob.
Pagsasanay o Aktibidad (Optional for Teachers)
A. Pag-unawa sa Binasa
Panuto: Sagutin ang mga sumusunod na tanong batay sa kwento.
- Ano ang naging dahilan kung bakit naging malungkot si Ampalaya?
- Anong katangian ang ipinakita ni Ampalaya nang magnakaw siya ng ganda mula sa ibang gulay?
- Ano ang reaksyon ng ibang gulay nang makita nilang nag-iba ang itsura ni Ampalaya?
- Ano ang ginawa ng Reyna ng Hardin matapos matuklasan ang ginawa ni Ampalaya?
- Anong aral ang iniwan ng kwento tungkol sa inggit?
B. Talasalitaan
Panuto: Hanapin sa loob ng kwento ang kahulugan ng mga sumusunod na salita gamit ang konteksto. Pagkatapos ay gamitin ito sa sariling pangungusap.
- Masagana
- Palihim
- Katangian
- Pagnanakaw
- Isinumpa
C. Pagpapalalim ng Aral
Panuto: Sagutin sa anyong talata (3–5 pangungusap).
- Sa iyong palagay, ano ang masamang epekto ng pagiging mainggitin sa isang tao?
- Paano mo maipapakita ang pagtanggap sa sarili sa kabila ng pagkakaiba?
- Sa buhay mo, kailan ka nakaramdam ng inggit? Paano mo ito hinarap sa mabuting paraan?
D. Malikhaing Gawain
Panuto: Pumili ng isa sa mga sumusunod na aktibidad:
- Guhit-Kuwento – Iguhit ang tagpo kung kailan nahuli ng Reyna ng Hardin si Ampalaya sa kanyang ginawa. Kulayan ito at lagyan ng pamagat.
- Sulat-Diwa – Gumawa ng maikling sanaysay tungkol sa kahalagahan ng pagiging totoo sa sarili.
- Tula ng Pagbabago – Gumawa ng apat na saknong na tula tungkol sa pagyakap sa sariling katangian at pagiging masaya sa kung sino ka.
E. Pangkatang Talakayan
Panuto: Hatiin ang klase sa maliliit na grupo (3–5 miyembro). Pag-usapan ang sumusunod na tanong at ibahagi sa klase:
“Paano natin maiiwasan ang inggit sa eskwelahan, tahanan, o komunidad? Ano ang maitutulong ng pagtanggap sa sariling kakayahan sa pagkakaroon ng masayang samahan?”
Maaaring ibahagi sa klase sa pamamagitan ng:
- Role-playing
- Sabayang sagot
- Pagsasadula ng bahagi ng alamat
