Table of Contents
Panimula
Ang mga parabula ay mga kuwentong hinango mula sa Bibliya na may aral tungkol sa pananampalataya, ugali, at pakikitungo sa kapwa. Isa sa mga kilalang parabula ay ang tungkol sa isang mayamang lalaki na naging hangal dahil sa kanyang kasakiman. Sa kwentong ito, matutuklasan natin kung bakit hindi sukatan ng tunay na tagumpay ang yaman kung wala namang malasakit sa kapwa.
Mga Tauhan
- Don Lucio – Ang mayamang lalaki na ubod ng yaman ngunit makasarili at hangal.
- Mang Elias – Isang mahirap ngunit matalinong magsasaka.
- Mga kapitbahay – Ang mga taong nangangailangan ngunit hindi tinulungan ni Don Lucio.
- Anghel – Sugo ng Diyos na bumisita kay Don Lucio sa kanyang panaginip.
- Diyos – Tagapagbigay ng aral sa dulo ng kwento.
Tagpuan
Ang kwento ay naganap sa isang mayamang nayon kung saan may mga malalawak na bukirin, maraming mamamayan na nagtatanim at umaasa sa ani, at isang malaking mansyon na pag-aari ni Don Lucio.
Buong Kwento ng Ang Mayamang Hangal
Noong unang panahon, sa isang bayan sa gitna ng kapatagan, namumuhay si Don Lucio, isang kilalang mayaman. Siya ay may napakalawak na lupain at laging may masaganang ani ng palay, mais, at gulay. Lahat ng tao sa kanilang lugar ay humahanga sa kanyang kayamanan, ngunit kinatatakutan din siya dahil sa kanyang kasakiman at kawalan ng malasakit sa iba.
Tuwing panahon ng ani, hindi siya nagbabahagi ng kahit kaunting bahagi ng kanyang ani sa mga magsasakang tumulong sa kanya o sa mga kapitbahay na walang makain. Sa halip, pinupuno niya ang kanyang mga bodega, nagpapagawa ng mas malalaking kamalig, at sinasabi sa sarili, “Aba, ang dami ko na namang ani! Mas malaki pa ito sa nakaraang taon. Kailangan kong ipatayo ang isa pang imbakan!”
Isang araw, lumapit si Mang Elias, isang matandang magsasaka na halos hindi na makalakad, at nakiusap, “Don Lucio, maawa po kayo. Wala na kaming makain. Maaari po bang makahingi ng kaunting bigas para sa aking pamilya?”
Ngunit ngumisi lamang si Don Lucio. “Kung gusto mong kumain, magtrabaho ka. Hindi ako namimigay ng pagkain. Wala akong obligasyon sa inyo.”
Malungkot na umalis si Mang Elias. Maraming kapitbahay ang tumulong sa kanya, ngunit hindi kailanman si Don Lucio.
Kinagabihan, habang natutulog si Don Lucio, napanaginipan niya na isang anghel ang bumisita sa kanya. Sinabi ng anghel, “Don Lucio, ngayong gabi, kukunin na ang iyong buhay. Ano ang mapapala mo sa lahat ng kayamanang naipon mo kung hindi mo naman ito naibahagi sa iba?”
Nagising si Don Lucio na pawis na pawis. Nabagabag siya sa kanyang panaginip, ngunit sa halip na magbago, mas lalo pa niyang pinag-ipunan ang kanyang kayamanan.
Makalipas ang ilang araw, habang siya ay abala sa pagpapatayo ng isa pang kamalig, bigla siyang inatake sa puso at namatay. Nagulat ang buong bayan sa kanyang biglaang pagkamatay.
Nang siya ay mailibing, walang umiyak, walang dumalo na labis ang dalamhati. Ang kanyang mga kamalig ay nabakante, nabulok ang mga ani, at nawala rin sa kanya ang lahat ng naipon niya.
Samantala, ang mga tao sa kanyang bayan ay nagsimulang magtulungan. Inalagaan nila ang mga lupang naiwan at itinanim muli ang mga pananim. Sa tulong ng isa’t isa, unti-unting bumalik ang kaayusan at kasaganahan sa kanilang lugar. Lalong pinahalagahan ng mga mamamayan ang pagtutulungan at pagkakaisa.
Sa isang bahagi ng sementeryo, may nakatindig na maliit na lapida na may nakaukit:
“Narito ang labi ng isang lalaking naging mayaman, ngunit hindi naging marunong. Nagsayang ng pagkakataong maging pagpapala sa iba.”
Aral ng Parabula ng Ang Mayamang Hangal
Hindi masama ang maging mayaman, ngunit ang tunay na kayamanan ay nasusukat sa kabutihang-loob at pagbabahagi sa kapwa.
Ang kasakiman ay nagdadala ng pag-iisa at kawalan ng halaga sa bandang huli.
Ang yaman sa lupa ay pansamantala lamang, ngunit ang kabutihang-loob ay nag-iiwan ng alaala.
Tumulong kung may kakayahan, sapagkat sa panahon ng ating pangangailangan, ang kabutihang ibinahagi ay siya ring babalik.
Pagsasanay o Aktibidad (Optional for Teachers)
A. Pag-unawa sa Parabula
Panuto: Sagutin ang mga tanong base sa binasang parabula.
- Sino si Don Lucio at paano siya inilarawan sa parabula?
- Ano ang ginagawa ni Don Lucio sa kanyang ani tuwing anihan?
- Ano ang kahulugan ng panaginip niya tungkol sa anghel?
- Ano ang nangyari kay Don Lucio sa huli?
- Ano ang mensahe ng lapidang nakalagay sa kanyang libingan?
B. Talasalitaan
Panuto: Tukuyin ang kahulugan ng mga sumusunod na salita ayon sa konteksto ng kwento. Isulat din ang sariling pangungusap gamit ito.
- Hangal
- Kasakiman
- Kamalig
- Panaginip
- Pagkakaisa
C. Pagpapahalaga at Paglalapat
Panuto: Sagutin ang mga tanong sa sariling pangungusap. Maaaring sagutin sa talata (3–5 pangungusap bawat bilang).
- Ano ang masasabi mo sa ugali ni Don Lucio? Makatarungan ba ang kanyang naging pagtrato sa mga nangangailangan?
- Kung ikaw ay naging saksi sa buhay ni Don Lucio, ano ang sasabihin mo sa kanya bago siya bawian ng buhay?
- Sa anong paraan mo maipapakita ang malasakit at pagtulong sa kapwa kahit simpleng bagay lamang?
D. Malikhaing Gawain
Panuto: Pumili ng isa sa mga sumusunod na gawain:
- Liham Kay Don Lucio – Sumulat ng isang liham na para bang ikaw si Mang Elias o isang mamamayan sa kanyang bayan. Ipahayag sa liham ang iyong damdamin, mungkahi, at paalala sa kanya tungkol sa pagiging makatao at mapagbigay.
- Lapida ng Pagbabago – Gumawa ng bagong lapida para kay Don Lucio na magpapakita ng kanyang tunay na aral kung siya ay nagbago sa huli. Isulat ito sa malikhain ngunit makatotohanang paraan.
- Komiks Strip – Gumuhit ng komiks (4–6 panels) na nagpapakita ng pagbabagong-buhay sana ni Don Lucio kung siya ay nagising at pinili ang tamang landas.
E. Pangkatang Gawain at Talakayan
Panuto: Hatiin ang klase sa 3–5 miyembrong grupo at talakayin ang tanong:
“Bakit mahalaga ang pagbabahagi ng biyaya sa kapwa? Ano ang maaaring mangyari sa isang lipunan kung lahat ay makasarili tulad ni Don Lucio?”
Pagkatapos ng talakayan, pumili ng paraan upang iulat ang sagot:
- Role-play (pagsasadula ng eksena)
- Sabayang pagbasa ng maikling tula tungkol sa kabutihang-loob
- Poster presentation tungkol sa “Pagiging Mapagbigay sa Gitna ng Kasaganahan”
