Table of Contents
Panimula
Sa isang tahimik at payapang nayon na matatagpuan sa gilid ng kabundukan, simple lamang ang pamumuhay ng mga tao. Sila’y masisipag, mararangal, at may malalim na pananampalataya sa Diyos. Sa gitna ng maliit na komunidad na ito, namumukod-tangi si Andres, isang kilalang mangangalakal. Bagamat hindi mayaman, siya ay tapat, masigasig sa trabaho, at palaging nagbibigay-galang sa bawat taong kanyang nakakasalamuha.
Si Andres ay kilala sa pagbebenta ng mga kalakal mula sa iba’t ibang bayan. Araw-araw siyang naglalakbay sa malalayong lugar bitbit ang mga produkto ng kanilang nayon—gaya ng bigas, prutas, at mga gawaing-kamay—upang ipagbili. Hindi siya nagkakaroon ng maraming pera, ngunit sapat ang kinikita niya upang mabuhay nang marangal. Dahil sa kanyang ugali, minamahal siya ng mga kapwa niya taga-nayon.
Mga Tauhan
- Andres – Isang matapat at masipag na mangangalakal na hinahangaan sa buong nayon.
- Ginoong Lorenzo – Isang mayamang may-ari ng lupa, dating sundalo, at kilala sa kanyang tikas at istriktong pamumuhay.
- Punong Barangay – Makatarungan at patas na lider ng nayon, tagapamagitan sa mga isyu.
- Mga taga-nayon – Saksi sa mga pangyayari at tagapagdala ng mensahe ng parabula sa iba.
Buong Parabula ng Matapat na Mangangalakal
Isang hapon, habang pauwi si Andres mula sa pamilihan, naglalakad siya sa madamong bahagi ng daan. Tahimik ang paligid at malamig ang simoy ng hangin. Habang siya’y naglalakad, may napansin siyang kumikislap sa gilid ng puno. Nilapitan niya ito at nakita ang isang supot na tila naiwan ng kung sino.
Nang buksan niya ang supot, laking gulat niya nang makita ang mga makikinang na pilak—mga salaping may malaking halaga. Saglit siyang natigilan. Pumasok sa isipan niya ang posibilidad na iyon ay maaari niyang itago. Wala namang ibang tao roon. Walang nakakita. Walang makakaalam. Ngunit agad siyang tinigilan ng kanyang konsensiya.
“Hindi ito akin,” bulong niya sa sarili. “Ang hindi mo pinaghirapan ay hindi mo dapat angkinin.”
Dala ang supot, nagtungo siya sa barangay hall at iniulat sa Punong Barangay ang kanyang natagpuan. Kaagad namang ipinatawag ang lahat ng maaaring nagmamay-ari ng pilak. Ilang sandali pa, dumating si Ginoong Lorenzo—isang mayamang tagalupa na kilala sa buong bayan.
“Iyan ang nawala sa akin,” mariing wika ni Lorenzo. “Isa sa aking katiwala ang may hawak niyan ngunit hindi na naibalik.”
Matapos suriin at mapatunayan ang pagmamay-ari sa pamamagitan ng marka at pagbilang ng mga pilak, buong puso itong ibinalik ni Andres.
Namangha ang mga tao sa kanyang ginawa. Ilan sa mga taga-nayon ay bulong-bulungan:
“Napakayaman na sana niya kung itinago niya ‘yon.”
“Walang ibang nakakaalam… Pero ibinalik pa rin niya!”
Ngunit simple lamang ang sagot ni Andres nang tanungin siya kung bakit:
“Ang katapatan ay hindi kailanman kailangan ng mga mata ng iba. Ginagawa ko ito dahil ito ang tama.”
Bilang pasasalamat, inalok siya ni Ginoong Lorenzo ng bahagi ng kanyang ani, isang bagong kariton, at libreng paggamit ng lupang malapit sa ilog para sa kanyang mga produkto. Ngunit magalang itong tinanggihan ni Andres.
“Maraming salamat po, Ginoo,” sagot niya. “Ngunit ang pagbalik ng pilak ay hindi upang may makuhang kapalit. Ang panatag na loob ay higit pa sa anumang gantimpala.”
Dahil sa kanyang ginawa, mabilis na lumaganap ang balita sa karatig-nayon. Ang kanyang pangalan ay naging halimbawa ng katapatan at dangal. Maging ang mga kabataan ay ginaya siya, at madalas ay ikinukuwento ng matatanda ang kanyang kwento sa mga bata bilang inspirasyon.
Aral ng Parabula ng Matapat na Mangangalakal
Ang tunay na katapatan ay hindi nasusukat sa dami ng taong nakakaalam sa iyong ginawa kundi sa kakayahan mong gumawa ng tama kahit ikaw lamang ang nakakakita. Ang isang matuwid na puso ay higit pa sa ginto—ito ay kayamanang hindi nananakaw at hindi kumukupas.
Pagsasanay o Aktibidad (Optional for Teachers)
A. Pag-unawa sa Binasa
Panuto: Sagutin ang mga tanong batay sa parabula.
- Ano ang natagpuan ni Andres sa daan habang siya’y pauwi mula sa pamilihan?
- Ano ang una niyang naisip matapos makita ang supot ng pilak?
- Bakit niya dinala ang supot sa barangay hall imbes na itago ito?
- Paano napatunayan na si Ginoong Lorenzo ang tunay na may-ari ng pilak?
- Ano ang tugon ni Andres sa gantimpalang iniaalok ni Ginoong Lorenzo?
B. Pagpapalalim ng Pag-unawa
Panuto: Sagutin ang mga tanong sa mas malalim na paraan. Ibigay ang iyong opinyon at paliwanag.
- Ano ang nagpapakita ng tunay na katapatan sa ginawa ni Andres?
- Paano mo masasabi na hindi lahat ng mabubuting gawa ay kailangang makita ng iba?
- Sa iyong palagay, tama bang tumanggi si Andres sa alok na gantimpala? Bakit?
- Sa panahon ngayon, mahirap pa bang makakita ng taong tulad ni Andres? Ipaliwanag.
C. Malikhaing Gawain
Panuto: Pumili ng isa sa mga sumusunod na gawain upang ipakita ang iyong pag-unawa sa parabula.
1. Role Play:
Gumanap bilang Andres, Ginoong Lorenzo, at Punong Barangay sa isang maikling dula na muling nagsasalaysay ng parabula.
2. Poster Making:
Gumuhit ng isang poster na nagpapakita ng salitang “Katapatan” at ilarawan kung paano ito naipakita ni Andres.
3. Liham ni Andres:
Sumulat ng isang liham para sa kabataan mula kay Andres kung saan ipinaliliwanag niya ang kahalagahan ng pagiging tapat kahit walang nakatingin.
4. Tula ng Katapatan:
Gumawa ng tula na may apat na saknong tungkol sa pagiging matapat at kung paano ito nagbibigay dangal sa isang tao.
D. Pagtataya (Multiple Choice)
Panuto: Piliin ang tamang sagot sa bawat tanong.
- Ano ang unang ginawa ni Andres matapos makita ang pilak?
a. Itinago ito sa kanyang bahay
b. Ipinamili niya agad
c. Dinala sa barangay hall
d. Ibinenta sa pamilihan - Paano napatunayan na kay Ginoong Lorenzo ang pilak?
a. Dahil siya ay mayaman
b. Dahil nakita siya sa CCTV
c. Dahil sinabi niyang kanya iyon
d. Dahil may marka at bilang ang pilak - Ano ang inialok kay Andres bilang gantimpala?
a. Isang bahay at lupa
b. Bagong kariton at lupa sa ilog
c. Pera at alahas
d. Gintong medalya - Bakit tinanggihan ni Andres ang gantimpala?
a. Ayaw niyang kilalanin
b. Wala siyang interes sa pilak
c. Hindi siya marunong magtanim
d. Dahil hindi siya umaasa ng kapalit sa kanyang ginawa - Ano ang aral ng parabula?
a. Ang kayamanang hindi mo pinaghirapan ay suwerte
b. Ang paggawa ng tama ay dapat may kapalit
c. Ang katapatan ay higit sa anumang gantimpala
d. Mas mabuting itago ang mga natagpuan kaysa isoli
E. Pangkatang Talakayan o Debate
Panuto: Bumuo ng dalawang grupo para sa isang maikling talakayan o debate.
Paksa:
“Dapat bang tanggapin ang gantimpala kung ikaw ay gumawa ng tama?”
Gabay sa Talakayan:
- Magbigay ng mga halimbawa ng katapatan sa tunay na buhay
- Ipaliwanag kung kailan nararapat tumanggap ng gantimpala
- Iugnay ang usapan sa kwento ni Andres at sa personal na karanasan ng mga mag-aaral
